Woning, voorzieningen, economie, gronden, … Perspective verzamelt en analyseert de informatie die noodzakelijk is voor de ontwikkelingsstrategie van het Gewest.
De spelregels voor de stedelijke ontwikkeling in Brussel worden geformuleerd in verschillende verordenende en/of strategische instrumenten met gewestelijke of gemeentelijke draagwijdte.
De site van Thurn & Taxis, bekend en gewaardeerd om haar opmerkelijke industrieel erfgoed, is in volle reconversie. Het hoofddoel is om Thurn & Taxis om te toveren tot een toonaangevende duurzame wijk, ten voordele van iedereen, waarbij voorrang wordt gegeven aan een stedelijke ontwikkeling die zich de kanaaloevers opnieuw toe-eigent.
Door haar strategische ligging, aan de rand van het kanaal en in de onmiddellijke nabijheid van het historische centrum van Brussel, heeft de voormalige spoorwegsite van Thurn & Taxis een enorm potentieel en kent ze een echte opleving. Het Koninklijk Pakhuis, de Magazijnen en de Gare Maritime, drie gebouwen met onschatbare erfgoedwaarde, vormen een belangrijke pool van deze heropleving.
De ontwikkeling van deze site van 45 ha, omringd door dichtbevolkte levendige wijken (de Maritiem-wijk en de Maria-Christina-wijk) werd gepland aan de hand van een richtschema, dat veel input kreeg uit participatieve denkoefeningen. Het richtschema werd in december 2008 aangenomen door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het besteedt bijzondere aandacht aan de groene ruimte, actieve mobiliteit, sociale mix, opwaardering van het erfgoed en duurzame ontwikkeling.
Een duurzame wijk, een voorbeeld voor het Gewest
Een van de belangrijkste wensen van het Gewest is om van Thurn & Taxis een duurzame, voorbeeldige ruimte te maken die bijdraagt tot de ontwikkeling van het kanaalgebied.
Deze benadering impliceert de ontsluiting van de site en de integratie ervan in de omliggende wijken (in het bijzonder de nieuwe Tivoliwijk) en de reconversie van de vroegere Citroënsite tot een museum voor moderne kunst, op de rechteroever van het kanaal. Op diezelfde oever zorgt de bouw van nieuwe woningen ook voor een frisse dynamiek.
Een duurzame wijk betekent ook een alternatief vervoersaanbod, gebouwen met uitstekende energieprestaties, een beter waterbeheer, het creëren van openbare groene ruimten met een hoge landschaps- en milieuwaarde, voldoende werkgelegenheid en sociale voorzieningen (scholen, kinderdagverblijven, enz.).
Economische opleving, bevolking en behoeften van de omliggende wijken
Net als elders in het Gewest huisvesten de wijken aan de rand van de Thurn & Taxis-site gemengde en multiculturele bevolkingsgroepen. Onder hen bevindt zich een niet te verwaarlozen percentage immigranten en personen met een migratieachtergrond, die vrij kwetsbaar zijn op socio-economisch vlak. Om deze sociale mix te behouden en deze kwetsbaarheid aan te pakken, waarborgt de overheid een evenwichtige ontwikkeling. Toegankelijke woningen voor iedereen, bevordering van cultuur, de creatie van voorzieningen, handelszaken en kantoren, aangepast aan de specifieke behoeften van de inwoners, vormen de rode draad van de stadsvernieuwing van de zone. oké
Een voorbode van deze nieuwe dynamiek is de geslaagde reconversie van het emblematische Byrrh-gebouw, nu Be-Here, onder leiding van het OCMW van de Stad Brussel. Dit project is ontworpen met het oog op "het ontwikkelen van een activiteitencentrum met duurzame, sociale en milieuvriendelijke accenten, dat een bron van werkgelegenheid is".
De creatie van dit centrum, dicht bij Greenbizz en de duurzame Tivoliwijk, geïnaugureerd in juni 2019, onderstreept de economische activiteit van de wijken en doet hun industrieel erfgoed sterk uitkomen.
Bovendien worden momenteel meer dan twintig economische projecten (productieactiviteiten, stadslandbouw, sociaal ondernemerschap en kantoren) gepland of uitgevoerd op het grondgebied. Het initiatief voor sommige van die projecten is genomen door ondernemingen die hun activiteiten hebben gevestigd op de site: de Brasserie de la Senne, Vizyon Drinks, VAM Defrancq, The Loop. Sommige projecten worden gedragen door de Haven van Brussel, zoals het TACT-project, gelegen tussen Thurn & Taxis en het TIR-centrum dat op termijn onderdak zal bieden aan de Brasserie de la Senne, ... of ook het masterplan van het TIR-centrum. Dit plan wil de rol van dit centrum in de duurzame stedelijke distributie versterken in samenhang met een toekomstig stedelijk overslagcentrum in het Vergotedok.
Huisvesting
De doelstellingen van de herontwikkeling van de Thurn & Taxis-site werden vastgelegd in het Bijzonder Bestemmingsplan (BBP) 90-01 'Thurn & Taxis', goedgekeurd door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering in mei 2017. Minstens de helft van de nieuwe ontwikkelingen moeten woningen zijn. Dat is 10% meer dan wat de Brusselse Hoofdstedelijke Regering in april 2009 heeft vooropgesteld.
De gemiddelde huurprijs in de omliggende wijken ligt dan wel onder het gewestelijke gemiddelde, maar het woningpark is over het algemeen oud (voornamelijk van voor 1945). De staat van de woongebouwen is in zijn geheel ontoereikend. Deze wijken maken deel uit van de wijken rond het kanaal, waar sterk in huisvesting wordt geïnvesteerd, met een onafgebroken woningproductie sinds een vijftiental jaar. Er worden ongeveer 200 woningen/jaar gebouwd, met twee grote pieken, in 2010 en 2016, toen er tussen 500 en meer dan 1000 woningen bijkwamen. Ondanks de constante productie stellen we vast dat de nieuwe constructies vaak ongeschikt zijn.
De toegang tot sociale huisvesting is een belangrijke hefboom voor de emancipatie en de verbetering van de leefomstandigheden van de bevolkingsgroepen. Er moet dus bijzondere aandacht worden besteed aan de bouw van deze woningen. Tegen 2025 zullen 76 openbare woningen (sociale woningen en woningen tegen een matige huurprijs) bij het bestaande aanbod worden gevoegd. Helaas zullen die niet volstaan om de stroom van nieuwe inwoners op te vangen. Het is dus wenselijk dat er een verhoging komt van de bouw door de private sector van woningen die beter zijn afgestemd op de specifieke behoeften van deze wijken. Zo zal 20% van de toekomstige woningen van Thurn & Taxis van het gesubsidieerde type moeten zijn..
Een levendige wijk
Het culturele en sportieve aanbod van de site van Thurn & Taxis en de omliggende wijken is gevarieerd en overvloedig, ondanks een vrij ongelijke verdeling. Er zijn onder meer wijkhuizen, buurtcentra, talrijke vzw's, ... die zich richten op alle soorten doelgroepen. Op grotere schaal wijzen we op de prestigieuze sheds, met in totaal meer dan 17.000 m² commerciële en evenementenruimte, en het recente project Kanaal-Pompidou, met 35.000 m² gewijd aan hedendaagse kunst. Wat evenementen betreft, is de site van Thurn & Taxis het toneel van onder meer de Brussel Design Market, Bike Brussel en Magnum Mansion.
De snelle ontwikkeling van dit deel van het grondgebied leidt wel tot de komst van talrijke nieuwe bewoners en ipso facto tot nieuwe behoeften. Daarom lijkt het huidige aanbod in bepaalde sectoren te gering (in het bijzonder wat jonge kinderen en de jeugd betreft).
Om aan deze nieuwe behoeften tegemoet te komen, zal er een nieuw openbaar park, Beco genaamd, worden aangelegd. Er komen onder meer twee sportvelden, een skatepark, waterspelen, ... In deze gemengde en dichtbevolkte wijken spelen infrastructuren en voorzieningen een cruciale rol voor de sociale cohesie. De toekomstige strategieën zullen moeten worden afgestemd op de behoeften van de inwoners en in overleg met hen moeten worden uitgewerkt. In dit verband worden in de omgeving meerdere stadsvernieuwingscontracten (SVC 1 en 2) uitgevoerd.
Als gevolg van deze snelle groei zal ook het aanbod aan schoolplaatsen toenemen met meer dan 1.500 plaatsen tegen 2025, onder meer door de bouw van een schoolcentrum in de Picardstraat en twee gemeentescholen op Thurn & Taxis. Ook het aanbod van kinderdagverblijven moet worden aangepast.
Een openbaar park, het hart van de site
Waar vroeger de spoorlijnen lagen, strekt zich nu een openbaar park uit van het Bockstaelplein tot het kanaal. Het vormt een heuse ruggengraat die de site van noord tot zuid doorkruist. Het gaat om het grootste stadspark dat sinds de 19e eeuw in Brussel werd aangelegd. Het park, dat vlot bereikbaar is met het openbaar vervoer (de metrostations Pannenhuis en Belgica, het spoorstation van Thurn & Taxis), wordt de groene long van de wijk, ten behoeve van de wijkbewoners en, ruimer, alle Brusselaars. Rond het park concentreert zich een brede waaier aan activiteiten, onder meer Parckfarm en de collectieve tuinen.
Bevorderen van de zachte mobiliteit
Het autoverkeer wordt geleidelijk aan beperkt ten voordele van de zachte vervoerswijzen. De aanleg stimuleert het verkeer van voetgangers en fietsers en is vooral gericht op een verhoging van de verkeersveiligheid. Ook het net van het openbaar vervoer moet worden uitgebreid, om zo tegemoet te komen aan de groeiende mobiliteitsbehoeften, en dit ook weer met het oog op het verminderen van de fileproblemen. De Suzan Danielbrug, die in 2021 wordt verwacht, zal een nieuwe verbinding met het openbaar vervoer, te voet en per fiets tussen de Noordwijk en de Picardstraat, die aan Thurn & Taxis paalt, mogelijk maken.
Opwaardering van het industrieel erfgoed
De verschillende ontwikkelingsprojecten zijn grotendeels gericht op de integratie van het bestaande bebouwde erfgoed en de talrijke landschappelijke kwaliteiten van het gebied, met respect voor het rijke industriële verleden en met het oog op de accentuering ervan. Tegen deze achtergrond vormt de renovatie van het majestueuze Gare Maritime-goederenstation, die momenteel aan de gang is, een groot project dat handelszaken, horecazaken of een opleidingscentrum zal omvatten. Opmerkelijk is ook de ambitieuze aanleg van een promenade van 280 meter lang, omgeven door tuinen. Er wordt nagegaan welke specifieke beschermingsmaatregelen kunnen worden getroffen voor andere gebouwen, zoals de watertoren of de elektriciteitscentrale.
